Ana Duası

Ahmet, şehrin telaşlı ofis ortamında, bilgisayarının başında kendini sıkışmış hissediyordu. Birden telefonunun melodisi, o tanıdık ama bugün biraz da huzursuz edici sesiyle çaldı. Arayan, annesinin en eski komşusu, Hatice Teyze idi. "Alo, Hatice Teyze? Nasılsınız?" dedi Ahmet, sesindeki profesyonel tonu korumaya çalışarak. Karşı taraftan gelen ses, Ahmet'in bütün rahatlığını bir anda yok etti. 

Ana Duası

Hatice Teyze'nin sesi titrek ve telaşlıydı:

"Ahmet’im... Hemen gelmen lazım. Annen rahatsızlandı. Çok kötü. Acele et evladım, acele et!"

Bu sözler, bir anda tüm planları, bütün toplantıları anlamsız kıldı. Annesi! O, Ahmet'in hayatındaki en büyük çapa, en büyük sığınağıydı. Kalbi hızla çarpmaya başladı.

Ahmet, saniyeler içinde masasından kalktı. İstifa etmeyeceğini, sadece izin istediğini söyleyebildi mi, tam hatırlamıyordu. O anda tek bildiği, Ege’nin o küçük, yemyeşil kasabası olan "Yeşilyurt"a yetişmesi gerektiğiydi.

Hemen en yakın otogara koştu. Otobüs bileti alıp kendini koltuğa bıraktığında bile zihni durmuyordu. Hatice Teyze'nin sesindeki o dehşet, zihninde yankılanıp duruyordu. Annesi neden şimdi? O, Ahmet'in ne kadar meşgul olduğunu bilirdi. Bu kadar kötü bir şey olamazdı, olamazdı...

Yol boyunca pencereden akıp giden manzaralara odaklanamadı. Her kilometre, hem umutsuzluğunu hem de annesine biraz daha yaklaşma hissini artırıyordu.

Gece yarısı Ahmet otobüsten indi. Kasaba meydanı, şehir ışıklarının aksine loş, dingin ve yıldızların altında uyuyordu. Ama o tanıdık sessizlik, bu kez bir gerilim filminin girişi gibi geliyordu.

Çocukluk arkadaşı İbrahim’e haber edip otobüsün varış saatini söylediği iyi olmuştu. Yoksa gece yarısı eve nasıl gidecekti? İbrahim kendisini garajın girişinde bekliyordu. Aceleyle hazırladığı valizini arabaya yerleştirip evin yolunu tuttular. Dar, taşlı sokaklardan geçerken, çocukluğunun geçtiği o küçücük, ahşap evin ışığının yanık olduğunu gördü. Bir anlığına rahatladı. Işık yanıyorsa...

Araba durduğunda hemen inip evin kapısına koştu. Kapıyı açan, gözleri kızarmış Hatice Teyze oldu. Teyzenin yüzünü görünce Ahmet'in bacakları titredi.

"Hatice Teyze, annem nerede?" diye sordu boğuk bir sesle.

Hatice Teyze içeri buyur etti ve kapıyı kapattı. Fısıldayarak konuştu: "İçeride oğlum, yatakta... Ama korkma. Doktor geldi, durumu fena değilmiş. Sadece çok korkuttu bizi."

Ahmet, yavaşça, sanki bir rüyada yürüyormuş gibi annesinin odasına girdi. Odanın kokusu, ilaç kokusu ve annesiyle özdeşleşmiş lavanta kokusunun karışımıydı.

Annesi, yatağında yarı oturur pozisyonda, soluk tenli ama gözleri açıktı. Ahmet'i görünce gözleri nemlendi ve zayıf bir sesle, "Oğlum, geldin mi sen?" diyebildi.

Bu, Ahmet için beklediği bütün stresin aniden erimesiydi. Gözleri doldu. Yıllardır ilk defa, o güçlü iş adamı kimliğinin yerini, annesinin elini tutan küçük bir çocuk almıştı. Koştu, yatağın yanına çöktü ve annesinin elini tuttu.

"Geldim anne," dedi, sesi çatlayarak. "Buradayım. Ne oldu sana böyle?"

Annesi gülümsedi: "Merak etme kuzum. Sadece biraz... korktum. Sen gelince içim rahatladı. Sen geldin ya, tamamdır."

O an anladı Ahmet. Bütün o büyük şehir telaşının, kariyer hırsının, hiçbir şeyin bu odadaki huzurun yerini tutmayacağını. Kasabaya gelmek zorunda kalması, aslında en çok ihtiyaç duyduğu şeye geri dönmek zorunda kalması demekti.

Annesiyle kucaklaşıp hasret giderdikten sonra, Hatice Teyze’nin kendisine hazırladığı yatağa uzandı. Hemen içi geçmişti. Rüyasında kapı çalındı. Bu kez bir telefon değil, somut bir kapı çalınmasıydı.

Kim olabilirdi ki? Tanıdığı kimse yoktu bu saatte.

Kapıyı açtığında, karşısında ne tanıdık bir yüz ne de beklediği bir kurye vardı. Karşısında, yüzünde hem şaşkınlık hem de derin bir huzur taşıyan, yaşlı bir kadın duruyordu. Kadın, özenle dikilmiş ama biraz solmuş bir elbise giymişti ve elinde, sarılmış bir kâğıt parçası vardı.

"Affedersiniz," dedi kadın, sesi kadife gibi yumuşaktı. "Sizi bulmak epey zamanımı aldı. Bu size ait."

Adam kâğıdı aldı. Üzerinde hiçbir adres yoktu, sadece mürekkeple yazılmış tek bir kelime: "Bekle."

"Ne olduğunu anlamıyorum," dedi adam şaşkınlıkla. "Siz kimsiniz?"

Yaşlı kadın gülümsedi. Bu, dünyevi bir gülümseme değildi; sanki yıldızların ışığını yansıtıyordu.

"Ben sadece bir haberciyim," dedi. "Ama asıl hediye içeride. O sizin için gönderildi. Allah'ın, sizin o en derin can sıkıntınızın tam da o anda size bir armağan gönderme yoluymuş."

Adam daha soru soramadan kadın, bir gölge gibi hızla arkasını döndü ve sokağın köşesinden gözden kayboldu. Sanki hiç var olmamıştı.

Titreyen ellerle kâğıdı masaya bıraktı ve kapıyı kapattı. Gözleri kâğıda değil, kapının hemen yanına, eskiden hiç fark etmediği küçük, ahşap bir sandığa takıldı. Sandık sanki o an mucizevi bir şekilde belirmişti.

Sandığı açtı. İçeride ne altın vardı ne de mücevher. İçeride, her biri ayrı ayrı özenle katlanmış yüzlerce not vardı. Her notun üzerinde, onun en sevdiği yazarın el yazısına benzeyen bir dille yazılmış, hayatındaki küçük anlara dair satırlar:

- Sonsuzluğun İlk Adresi Anne Sevgisidir.

- İnsan hayatında karşılaşılan en güçlü bağlardan biri şüphesiz anne sevgisidir. Bu sevgi, ne bir tanım kitabına sığar ne de bir formülle ölçülebilir. O, varoluşumuzun ilk menzili, koşulsuz kabulün ilk durağıdır.

- Dünyanın ne kadar acımasızlaştığını hissettiğimizde, annenin sesi, dokunuşu veya sadece varlığı bile en derin yaralarımızı sarmaya yeten görünmez bir merhemdir.

- Anne sevgisi gökyüzü gibidir; bazen bulutlarla kapansa da hep oradadır. Hasret ise bu gökyüzünü ne kadar özlediğimizi bize hatırlatan rüzgârdır.

Her bir not, yıllar önce yaşamış olduğu, unuttuğu veya değersiz gördüğü bir anıyı canlandırıyordu. Sanki hayatının tüm güzellikleri, o anki kasveti dağıtmak için geri çağrılmıştı. Bu sadece bir anı defteri değildi; bu, onun ruhunun, en zor anında bile ne kadar değerli olduğunu hatırlatan ilahi bir onaylamaydı.

Adam, o notları okurken gözyaşlarına boğuldu. Can sıkıntısı gitmiş, yerine hayatın küçük mucizelerine karşı duyulan derin bir şükran gelmişti. Bu bir rastlantı değildi. Bu, Allah’ın ona, "Yalnız değilsin, değerli ve güzel anılarla çevrilisin," deme şekliydi.

Bu, Allah'ın hediyesiydi; çünkü en büyük sıkıntının ortasında, ona hayatının güzelliğini unutturmayacak, ruhunu yeniden canlandıracak o mucizevi hatırlatmayı göndermişti.

Uyandığında hemen annesinin yanına koştu. Annesinin gülümseyen yüzünü görünce içine huzur doldu. Fakat bir gariplik vardı. Annesinin elleri ve bedeni buz gibiydi. Hemen nabzını tuttuğunda annesinin çoktan bu dünyayı terk ettiğini anladı. İyi ki vaktinde gelmiş, annesinin hayır duasını ve helalliğini almıştı.

Başını ellerinin arasına alıp düşünürken güneşin bütün zarafetiyle doğuşunu fark etti. Saatin kaç olduğuna bakmak için telefonu eline aldığında patronundan bir mesaj geldiğini gördü.

Merakla endişe arasında mesajı açtığında şunlar yazılıydı:

"Ahmet Bey, uzun yıllardır göstermiş olduğunuz gayret ve çalışkanlığınızın neticesinde sizi çoktandır düşündüğüm danışmanlık görevine getirdim ve maaşınıza hatırı sayılır zam yaptım. En kısa zamanda işlerinizi bitirip aramıza dönmenizi bekliyoruz."

Şaziye İnceler Ekici / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Ne Tuhaf Bir Hismiş

Ne tuhaf bir hismiş… Sayısız defter almışım meğer; onları fark etmeden dost edinmişim. Kendini deftere dökenleri kınarken, bir gün kendimi elimde kalemle aynı sessizliğe sığınırken bulmuşum. Sıra bana gelmişti; böyle bir zaafımın olabileceğini, defterlerimle sırdaş olacağımı hiç düşünmemiştim. Her sayfasına bir sırrımı, bir sessizliğimi, bir gülüşümü, hatta koca bir dünyayı sığdırabileceğim aklımın ucundan geçmezdi.

Ne Tuhaf Bir Hismiş

Defterlerim bir yol gibiydi; sayfalarında yürüdükçe içimde tuhaf bir ferahlık uyanıyor, yazdıkça kendi duygularımdan daha çok emin oluyordum. Sanki her satır, içimde karanlıkta dolaşan bir düşüncenin yolunu aydınlatıyordu.

Yumuşak sandığım bu iş, aslında ince ve zor bir meslekmiş. Hayatımın içinde fark etmeden icra ederken zaman zaman tökezlediğimi anlıyordum. O anlarda bir cümleye fazla anlam yükleyip beklentiye giriyor, karşılık alamayınca hayal kırıklığını yine kendimden topluyordum. Kimseyi hayal kırıklığına uğratmak istemeyişimin altında belki de kendi kırılganlığımdan duyduğum şaşkınlık vardı.

Ve bütün bunların sessiz tanığı yine defterlerimdi; çünkü insanın saklamaya çalıştığı her şey, en önce kâğıda sızar.


Gülcan Şık / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Döner Dönmez

Döner Dönmez

- Ding dong.

Eski apartman kapısı hafif gıcırtıyla gülümser sesli, minyon tipli hanımı tarafından açıldı:

- Hoşgeldin!

Anahtarı vardı ama şunca yorucu saatten sonra kapının kendisine açılması hoşuna gidiyordu. Yüzündeki sırıtışla birlikte coşkuyla çıkan “Hoşbulduk”u, kadının yüzünü görünce yarıda kesildi:

- Kız hele ne yaptın yüzüne böyle?

Domates gibi büyümüş ve kızarmış dudaklarıyla kadın bir poz kesip yanıtladı:

- Ne o beğenmedin mi? 

Bir tuhafına gitmişti ama, şimdi ne dese hemen alınırdı. Ayakkabılarını çıkarıp tam da ayaklarını bastığı yere yerleştirilmiş terliklerini giyerken söylendi: 

- İyi olmuş gülüm, iyi olmuş. 

Bir buse almak için kadının dudaklarına uzandı. Kadının dudakları sahiden de domates gibiydi, bir diş atası geldi. Nedense domates suyu gibi bir su tadı da geldi. Bir de yoğun bir soğan kokusu… Bu işte bir tuhaflık var diye düşünüp geri çekildiğinde karşılaştığı manzara ile şok oldu. Kadının dişleri gitmiş yerine küp doğranmış soğan taneleri yerleşmiş, domatesten dudağı da ısırmanın şiddetinden yarılmış, suyu akmıştı. “Ne oluyor be?!” diye haykırırken uyandı. Etrafına bakındı. Daha gün aymamıştı bile. Saate bakmak için elini komidinin üzerine uzatıp cep telefonunu aradı. Bulamadı. Doğruldu. Telefonunu yatağın yanında yerde buldu. Yine elinde telefon ve gövdesinde bornozla uyuya kalmıştı. Saat henüz gece yarısıydı. İstifini bozmadan örtüyü üzerine çekip uyumaya devam etti. 

Ertesi gün tam vaktinde tezgahın arkasındaki yerini aldı. Kısa sürede hem hamaratlığı hem de elinin lezzetiyle dönercide usta olmuştu. Eee… ne de olsa sülalesi bu konuda oldukça yetenekliydi. Maaşı da artmıştı, çok şükür iyi de geçiniyordu da, şu günde beş yüz kere on beş çeşit kombinasyonlu döner siparişlerini duymak yok muydu? Birisi gelir domates istemem, birisi gider soğan istemem. 

- Şunlar ne sosu? 

- Cacıklı, kokteyl, acılı sos. 

- Aman acı koyma abi!, 

- Benimkisi çok acı olsun usta! Memleketime olan hasretim gibi...

Ah… Bir de hesap vakti geldi mi... 

- 9.50 Euro, bitte. Wie werden Sie bezahlen? Nasıl ödeyeceksiniz? Nakit ya da Kart?

- Karte, bitte.

- Leider kann das nicht passieren. Maalesef, mümkün değil.

- Warum? Neden?

Sözde bu Almanlar hani okur yazardı? Koskoca yazıyı da görmüyorlar mıydı yani? Gösterir, 10 Eurodan aşağı kartla ödeme alınmaz yazısını. Kızarmış tombul yanaklı müşteri kaşlarını çatarak sorgular:

- O zaman neden nakit mi kart ile mi ödeyeceksin diye soruyorsunuz?

Çaktırmamaya özen göstererek bıyıklarını ısırır. “Ya sabır ya selamet” çekip kafasını kaldırarak yarım tebessümle, kibar olmaya özen göstererek yanıt verir:

- Ah, Entschuldigung. Kusura bakma. Bugün iş biraz yoğun da. 

Para üstünü vermek için kasaya başını eğmenin verdiği fırsatla söylenir. 

- Bir bilsen bir günde bu lafı kaç kere söylüyorum, müşterim velinimetim!

Gülümseyerek parayı uzatırken gözü saate ilişti. Şunun şurasında son beş dakika daha sabretmeliydi. Noel zamanı olduğundan hanelerin ve işletmelerin camları ledli yıldızlar, köpükle yapılmış bezemeler ve büyükçe yazılmış yeni senenin sayısı ile süslenmişlerdi. Onlar da içinde bulundukları kültüre entegre olduklarını göstererek dönercinin boydan boya camına, hilal ve yıldızlı yanıp sönen led ışıklardan asmışlardı. Bir yandan büyük camın süslemelerden imkan verdiği noktalarından sokaktan gelen geçenleri izliyor bir yandan da saate kaçamak bakışlar atıp duruyordu. Beş dakika henüz bitmemişti ki diğer usta kapıdan içeri giriş yaptı. Selamlaştılar. Diğeri üstünü değiştirene dek mesaisi nihayet bitmişti. Tezgaha varır varmaz, o da üniformasını kendi kıyafetleriyle değiştirmek üzere personel için yapılmış ufak kabine geçti. Bir çırpıda hazırlandı, eyvallahını verdikten sonra tramvaya yetişmek için hızlı adımlarla çıktı. Dönercinin ocaklı sıcak ikliminden, dışarının kaşmir monttan ta kaburgalarına dek işleyen kar soğuğuna çıkmak ürpertince ellerini ovuşturup ceplerine tıkıştırdı. Şanslıydı ki tramvay tam vaktinde geldi. Oturdukları apartmana vardığında, elli beş basamağı üçer ikişer çıkıp daire kapılarına vardı. Dün akşam yorgunluktan uyuklayıp ilgilenemediği ailesiyle vakit geçirmek için sabırsızlıkla kapının açılmasını bekledi. Kapı gülümser sesli, minyon tipli hanımı tarafından açıldı:

- Hoşgeldin! Yüzündeki sırıtışla birlikte coşkuyla çıkan “Hoşbulduk”u kadının yüzünü görünce yarıda kesildi.

- Kız hele ne yaptın yüzüne böyle? Dolguyla şişirilmiş ve kızarmış dudaklarıyla kadın bir poz kesip yanıtladı:

- Ne o beğenmedin mi? 

Yoğunluktan aklı bir gitmiş gibiydi ama bu diyaloğu ben bir kere daha yaşadım, diye düşünüp kadının yüzüne bir kez daha baktı. Bir tuhafına gitmişti ama şimdi ne dese kadını alındırmanın anlamı yoktu. Ayakkabılarını çıkarıp tam da ayaklarını bastığı yere yerleştirilmiş terliklerini giyerken söylendi: 

- İyi olmuş gülüm, iyi olmuş.  Bir buse almak için dudaklarına uzandığında sahneyi nerede yaşadığı aklına geldi, fakat kadın yüzünü buruşturarak adamı geri ittirdi: 

- Amaaan İsmet yine döner kokuyorsun! İsmet bozuntuya vermedi, çünkü yaşananın rüya olmadığını anlamasını sağladı. Olayın komikliğine kıkırdarken söylendi:

- Allah’tan sen soğan kokmuyorsun!

Lütfiye Hacı Hüseyin / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Keşke

Keşke

Dut yapraklarına âşık bir ipek böceği gibiyim,

Kelebek olmayı bekleyen, kanatlarını gizleyen.


Haziran üflüyor günahlarımı yüzüme,

Haziran kavuruyor ensemi,

Haziranda sayıyorum uygun adım…


Üvey anam sesleniyor: “Kurcalama dolabı…”

Biri başımı okşayınca gülüyorum yine,

Sevgiye muhtacım; göldeki yalnız ördekler gibi.


Hazirana gömülmüşüm.

Dağlara bir nefes karbondioksit borçluyum,

Kayalara adını kazıyacağım; duyuyorum sesini.


Çocuklar gülüyor, dondurma ellerinde,

Nasıl da iştahla yalıyorlar o dondurmaları…

Analığım sesleniyor: “Yak ocağı…”


Çürük çarık hayaller beliriyor aklımda,

Tam gülümseyeceğim, sen geliyorsun aklıma…


Ölüm, seni benden alan;

Babam, keşke diyorum,

Evlenmeseydin o kadınla…


Uğur Ünver / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Âşık Ümit Yaşar Doğru: Şiir Benim Nefesimdir

Merhaba hocam, okuyucularımıza kısaca kendinizden bahseder misiniz?

Ben Ümit Yaşar Doğru; Türk Halk Müziği’nin köklü mirasını yaşatmayı görev bilen bir sanat emekçisiyim. Şanlıurfa Türk Halk Müziği Devlet Korosu’nun yöneticisi olarak hem geleneğin izini sürüyor hem de yeni nesillere aktarmak için çalışıyorum. Aşıklık geleneğinden beslenen şiirlerim ve türkülerimle, halkımızın sesini duyurmaya gayret ediyorum. Her satırı, kültürümüze duyduğum sevginin bir nişanesi olarak okuyucularıma sunuyorum.

Âşık Ümit Yaşar Doğru

Sizce şiir nedir? Şiirde olmazsa olmaz dediğiniz öğeler var mı?

Aşık için şiir, kalbin içinden doğan duygunun mısraya yürüyüşüdür. Hesapla değil, ilhamla yazılır. 

Şairlik sizin için ne ifade ediyor? Öykü, deneme tarzında yazılar da yazıyor musunuz?

Şairlik benim için gönlümün sesini kelimeye dökme hâlidir; halkın duygusuna tercüman olma çabasıdır. Şiir, benim nefesimdir. Şu an kaleme aldığım bir romanım var. Yaklaşık beş yıldır üzerinde çalıştığım bir çalışma. Yakın zamanda biteceğini umut ediyorum.

Yazma yolculuğunuzdan kısaca bahseder misiniz? Bu yolculukta size kimler destek oldu?

Yazma yolculuğum, içimde biriken duyguları, yaşadığım coğrafyanın sesini ve halkın irfanını kelimelere taşıma arzusuyla başladı. Her mısra, kendimi aradığım bir durak; her satır, gönlümün açtığı bir yoldur. Kayseri yöresinde yaşayan Aşık Cefai’den (Galip GÜLER) feyzler aldım.

Kitabınız Alaska Yayınları’ndan çıktı. Kitabınızda şiir severleri ne tür şiirler bekliyor? İpucu verir misiniz?

"Duyulur mu", gönlün iç sesiyle hayatın dış sesini buluşturan bir yolculuk… Bu kitabın içinde kimi zaman bir türkünün sızısı, kimi zaman bir aşkın izi, kimi zaman da bir aşığın dünyayı okuma biçimi var.

Başucu yazar, şair ve kitaplarınız nelerdir? Yazarların ve kitapların hayatınıza nasıl bir etkisi oldu?

Başucumda; Yunus Emre’nin hikmeti, Aşık Veysel’in sadeliği, Murat ÇOBANOĞLU’nun samimiyeti, Karacaoğlan’ın sevdası, Sezai Karakoç’un diriliği ve Mehmet Âkif’in duruşu var.

Üzerinde çalıştığınız yeni bir kitabınız var mı? Okuyucularınıza ipucu verir misiniz?

Şu sıralar ikinci edebi şiir kitabım ve ilk romanım üzerinde çalışıyorum; her iki eser de duygularımı, gözlemlerimi ve insan hikâyelerini kelimelere döktüğüm bir yolculuk olacak.

Son olarak okuyuculara söylemek istediğiniz bir şey var mı?

Kelimenin ve duygunun peşinden yürüdüğüm bu yolculuğu sizlerle paylaşmak büyük bir mutluluk. Umuyorum ki her sayfa, gönlünüzde bir iz, ruhunuzda bir dem bırakır.

Sabahattin Ali Öykülerinde Kişiler ve Zaman

Sabahattin Ali, Cumhuriyet Dönemi roman ve hikâyesinde önemli bir yere sahiptir. Yazar yalnızca yazdıklarıyla değil, renkli yaşamı ve hazin ölümüyle de toplumun ilgisini çekmiş, hâlâ da çekmektedir.(1) Anadolu’nun değişik şehirlerinde öğretmenlik yapmış olan yazar, hapislik döneminde ve yazarlık yıllarında insanları ve çevreyi gözlemlemiş, bu gözlemleri betimlemelerle okurlarına yansıtmıştır.

Sabahattin Ali Öykülerinde Kişiler ve Zaman

Batı edebiyatında ortaya çıkan toplumsal gerçekçilik anlayışı Türk edebiyatına Cumhuriyet Dönemi’nde yansımıştır. Sabahattin Ali bu akımdan etkilenmiş yazarlarımızdandır. Şu cümleler gerçekleri nasıl da ortaya çıkarıyor: “Her İzmir’e gelişimde muhakkak bir kere uğradığım bu harabeler, sanki seneden seneye daha harap oluyor, binlerce yıl önce aralarında bazı insanların insanlar gibi yaşadığı mermerler bile kendilerini asırlarca örtüp koruyan anlayışlı toprağın altından çıkarıldıklarına küsmüşçesine, kararıp kirleniyordu.”(2)

Sabahattin Ali’nin öykülerinde tanıtılanlar, Cumhuriyet’in ilk yıllarında yaşayan insanlardır. Kasabalarda yaşayan esnaf, köylerde yaşayan çiftçiler, oturak âlemlerinde dansözlük yapan kadınlar gözümüzün önünde canlanacak şekilde ifade edilmektedir. “Yaşı daha yirmi sularında idi. On beş senelik oturak avratlarından güzel oyun oynuyor, bütün türküleri, en zorlarını bile, gözünü kırpmadan söylüyordu. Bir yanık sesi vardı ki… Bu ses için ismi Gramofon Avrat olmuştu.”(3)

Kişilerin fiziksel özellikleri ayrıntılarla verilmiştir: “Uzun boylu, uzun kır bıyıklı, ihtiyarlıktan hafif kamburlaşmış bir adam, karanlık bir kahveden dışarı çıktı. Beni baştan aşağı süzdükten sonra, kocaman yumruklarını, burada ne işin var? der gibi masaya dayayarak sordu.”(4)

Kişilerin psikolojik özellikleri verilmiştir: “Yıllarca görmediğim bir hasretime kavuşmuş gibi yüreğim hopladı. Sabahtan beri gördüklerimin ve duyduklarımın tesiriyle artık Çirkince’yi de yerinde bulamayacağımdan korkmaya başlamıştım.”(5)

İnsanlar, toplumun ekonomik, sosyal, siyasal ilişkileri içinde, kişisel özgürlüklerden yoksun, sömürü düzeninde var olma savaşı verirler. Bu insanları yazarın gözünden izlediğimizde, acımadan kızgınlığa uzanan duygularla dolarız: “Bu günden sonra kadın ne bir oturağa gitti, ne eline kaşık alıp oynadı, ne de güzel ve yanık sesini duyan oldu. Evvela yaşlıca birinin yanına kapatma girdi. O kendisini kapı dışarı edince de umumhaneye düştü.”(6)

Yazar kişilerini tip olarak değil karakter olarak vermiştir. Onları tek bir özelliğiyle değil birçok özelliğiyle aktarmaktadır. Kişilerin ve toplumun fotoğrafı çekilmektedir. Sınıfsal çelişkiler, kadının ikinci sınıf insan görülmesi, ulusal çekişmeler, doğanın tahrip edilmesi yazarın ortaya koyduğu sorunlardır.

“Gymnasium’un mozaikleri, şimdi birbirini kovalayan keçilerin tırnakları altında dağılmaktaydı. Coşkun bayramların, spor oyunlarının kutlandığı Hipodromun göbeğine muhacirler tütün ekmişler, kenardaki kuru yapraklı bir çardağın altında sıtmadan titreşerek yatıyorlardı. Sayısı bir zamanlar bin üç yüzü geçen ve bugün elimize ancak elli kadarı gelebilen o harikulade tragedya ve komedyaların oynandığı tiyatronun geniş ve serin artist gardıropları şimdi tek tük gelen seyyahlarla, buraya yerleşmiş olan birkaç aileye ve keçi çobanlarına kenef vazifesi görüyordu.”(7)

Mekân tasvirlerinde okurun gözünde canlandırma amacıyla ayrıntılı gözlemlere başvurulmuştur: “Köyü baştan başa dolaştım. Bu sekiz yüz evli küçük kasabada şimdi belki elli hane bile oturmuyordu. Buraya mübadil olarak yerleştirilen muhacirler, tütüncü oldukları için incirlerini, zeytinliklerini yok pahasına satmışlar, hatta birçok ağaçları kışın kesip yakmışlar, sonra her biri bir tarafa dağılmışlardı. Yıllardır boş duran evlerin ne kapıları, ne pencereleri, hatta ne de döşemeleri kalmıştı.”(8)

Sabahattin Ali için sonuç olarak şunları söyleyebiliriz: Yazar, gözlem yeteneği olan, betimlemelerinde başarılı, kişileri doğa ve toplum kuralları içinde gerçekçi bir biçimde verebilen, edebiyatımızın erken kaybettiği yeteneğidir. Yazımızı Sabahattin Ali’nin bir dörtlüğüyle bitirelim:

Geniş meydanlarda yakılır çıra

Çakır nazlı nazlı dokunur defe

Süt gibi rakıyı sunar Çakır’a

Ateş gözlü, gür bıyıklı bir Efe


Fırat Kasap / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35


Kaynakça

1. Eski Dostlar, Hıfzı Topuz

2. Çirkince, Sabahattin Ali

3. Gramofon Avrat, Sabahattin Ali

4. Çirkince, Sabahattin Ali

5. Çirkince, Sabahattin Ali

6. Çirkince, Sabahattin Ali

7. Çirkince, Sabahattin Ali

8. Çirkince, Sabahattin Ali

Flavia

Floransa’daki yoğun ve keyifli geçen konferanstan çıkıp, Siena’ya gelmiştim bir gece önce. Sabah, otelin terasında kahvaltımı eder etmez, vanilya sarısı uzun keten elbisemi giyerek, kenarları mimoza işlemeli büyük hasır şapkamı da alarak Siena sokaklarında yürüyüşe çıktım. 

Flavia

İnsana huzur veren bir dokusu vardı şehrin.  İlk olarak Piazza del Campo’yu gezdim. Piazza del Campo’nun etrafındaki küçük butikler ise büyük zincir mağazalarda satılan birkaç kullanımdan sonra modası geçen çoğunlukla sentetik içerikli, trend ürünlerin aksine doğal materyallerden hazırlanmış el yapımı ürünlerdi. 

En beğendiğim mağaza ise, kişiye özel ekru rengi dantelli keten gömlek ve elbiseler diken bir butikti. Mağazaya girer girmez, ürünleri kaç günde teslim edebileceklerini sordum. Çok teferruatlı olmayan modelleri iki, üç gün içinde teslim edebileceklerini söylediler. Bu harika bir haberdi, ben de şehirde dört gün kalacaktım. 

Heyecanla inceledim askıdaki modelleri ve katalogları. Tüm modeller özenle hazırlanmıştı.  Vitrinde gözüme çarpan zarif ve şık bir elbisenin modelinde karar kıldım.  Ölçü almak ve detayları konuşmak için, iki buçuk saat sonrasına randevu verdiler. 

Mağazadaki doğal kumaşlara dokunmak bile iyi hissettirmişti. Denk geldikçe, küçük, mahalli üreticilerden doğal el yapımı ürünler alıp kullanmayı severim ben. Daha özgün hikayeleri olduğu için bu ürünlerin, onlarla bir gönül bağım oluyor. 

Sürdürülebilir enerji, alternatif enerji kaynaklarının kullanımı konularında bilimsel çalışmalarda bulunan biri olarak günlük hayatın içinde tüketim eğilimlerinin sürdürülebilirlikten oldukça uzak oluşu, satın alınan ürünlerin kısa süreli kullanılıp genellikle geri dönüştürülmemesi, ekonomiye tekrar kazandırılmayışı üzüldüğüm konulardan biri. Üretim süreçlerini ve içeriklerini bildiğim, doğal el yapımı ürünleri tercih edip kullandığım anlar, günlük hayattaki seçimlerimle de aynı şeye katkıda bulunduğumu hissedip, mutlu oluyorum. 

Maalesef günümüzde üretim süreçlerinde ve sonrasında çevrenin üzerinde oluşan atık yükü ve tüketilen doğal kaynakların miktarı, gelecek nesillere bulduğumuzdan da iyi bir dünya bırakma sorumluluğumuzun çok uzağında. Örneğin, basit bir pamuklu tişörtün üretimi için iki bin yedi yüz litre su harcanıyor.  Bu bir insanın, iki buçuk yıllık içme suyuna denk geliyor. Üstelik, bu miktarın çoğu sadece tişörtün hammaddesi olan pamuğun üretimi için kullanılıyor. Bunu düşününce, gözümün önüne Afrika’da günlerce içecek su bulamayıp, hayatını kaybeden çocuklar geliyor, içim sızlıyor. Bizler bu dünyadan gelip geçen yolcularız, ardımızda bıraktığımız ayak izinden sorumluyuz.

Eskiler “alışveriş yapmak” demezmiş, “eksik gidermek” dermiş. Şimdi ise eksik gidermek için alışveriş yaptığımız pek nadir, modayı takip etmek için, elimizdekilerden hızla sıkıldığımız için, zevk için alışveriş yapıyoruz. Üstelik de en lüks mağazalardaki çoğu kıyafetin içeriğinde bile sağlığa ve çevreye zararlı doğal olmayan materyaller var. Doğal kumaşlardan, yünlülerden yapılan ürünler nadir bulunuyor raflarda. Bunları düşünerek çıktım butikten. 

Butiğin elli metre kadar ilerisinde terasa koydukları ferforje masalarının şıklığı ile dikkatimi çeken küçük bir restoran gördüm. Masaların beyaz metal gövdeleri çiçek desenleri ile bezenmiş, üzerlerinde mavi beyaz benekli örtüler, küçük zarif kristal vazolar ve papatyalar vardı. İçeriden gelmekte olan Fred Bongusto’nun seslendirdiği “Una Rotonda Sul Mare” isimli şarkı, hafif de olsa duyulmaktaydı.

Asma yapraklarının yanındaki masaya oturmak üzereyken, restoranın dondurma satışı yapan kısmındaki basamakta oturan bir buçuk, iki yaşlarındaki kız çocuğu gözüme çarptı.  Altın sarısı parlak saçları omuzlarına değiyordu. Kocaman mavi gözleriyle bana bakıyordu dikkatle. Başımdaki hasır şapkaya benzer bir şapka da onun kafasındaydı. Onun şapkasının ucuna kumaş bir unutma beni çiçeği iliştirilmişti. Işıl ışıl parlayan bu tatlı kız, üzerinde beyaz minik çiçekleri olan mavi salopet tulum ve yakası dantelli beyaz tişört giymişti.  Ayağında ise, deri taba rengi önü açık bir sandalet vardı. Ayak parmaklarından birini sivrisinek ısırmıştı yakın zamanda, tıpkı benim gibi.

Minik kızla karşılıklı olarak birbirimize bakıyorduk. Aynı anda ikimizin de yüzünde kocaman bir gülümseme belirdi. Ben onu izlerken, O kendi etrafında döne döne danslar ederek yanıma geldi. Küçücük elini, elimin üzerine koyup, yüzüme batkı gülümseyerek. Dondurma kuyruğunda beklemekte olan babasından onu kucağıma almak için izin istedim. Babası, “Kendisine sorun.” dedi gülümseyerek, ardından da “O pek kimsenin yanına gitmez aslında” diyerek konuşmasını sürdürdü.

Kucağıma almak için ona uzandığım an, O da kollarıma uzandı gülümseyerek. Aldım onu kucağıma. Biraz kucağımda oturdu, saçlarımla oynadı. Sonrasında havaya kaldırıp indirdim defalarca onu. Kahkahalar atıyordu. Gülerken mavi gözlerini kısıyor, altın sarısı kâkülleri, kahkahaları, kısık gözleri ile “güneş gibi bir çocuk” diye geçirdim içimden. Sonra tekrar kucağıma oturttum. Yüzümü dokunarak sevdi. O an babasına göz ucuyla baktım, rahat hissedip hissetmediğini tartmak için. Babası da bize gülümseyerek bakıyordu. Sonra elimden destek alarak kucağımda ayakta durdu eliyle gökyüzünü gösterdi, “Haydi beni tekrar kaldır yukarıya” der gibi. 

O İngilizce konuşamıyordu doğal olarak, ben de İtalyanca bilmiyordum. Ama birlikte kalpten kalbe köprü kurmuş, sevgi diliyle anlaşıyorduk. Tekrar onu havaya kaldırıp indirdim, sonra yere bıraktım. Babasının yanına gidip az önceki basamakta oturdu tekrar. Babasından isminin Flavia olduğunu öğrendim. Flavia, tekrar kendi etrafında dönerek, dans ede ede geldi yanıma aynı gülümseyen gözlerle, aldım onu tekrar kucağıma, kahkahalar atıyorduk. O an sanki zaman durmuştu, her şey donmuştu ve sadece ikimiz vardık. 

Birbirini tanımayan iki insan, birbirlerinin dilini bile bilmeden bağ kurmuş, ruhları aynı anda aynı şarkıyı söyler olmuştu. Ne kadar yaşadığımız, kaç yaşında olduğumuz hiç önemli değil. Önemli olan; yaşadığımız o anın içinde ne kadar canlı hissettiğimiz, hafızamızda o anın, o mekânın, o duygunun, o temasın, o tadın, o sesin, iletişimde olduğumuz kişinin, ne kadar özel, ne kadar güzel kaldığı. İşte Flavia ile paylaştığımız o kısacık zaman, hafızamda kalacak olan canlı anlardan biriydi.

Flavia’nın babasına dondurma sırası geldi. Babası, Flavia için çikolatalı bir top dondurma aldı ve yanımıza geldi, Flavia’ya gitme vakti geldiğini söyledi. Flavia, yanağıma kocaman bir öpücük kondurdu. Ben de onun avucunun içini öptüm. Onun hep mutlu ve neşeli kalmasını, yolunun sevgi dolu insanlarla kesişmesini diledim. Bu dileğimi babasıyla da paylaşınca, babasının gözleri doldu. “Ona sizin gibi sevgiyle bakan insanlarla karşılaşırsa yolu, Flavia bu hayatta cenneti yaşar” dedi gülümseyerek. Onlar giderken arkalarından baktım, Flavia arkasına dönüp öpücük yollayıp, el sallıyordu bana.

Flavia gider gitmez, siparişimi almak için garson geldi yanıma. “O küçük kızla iletişiminiz, o kadar güzeldi ki muhabbetinizi bozmak istemedim, o nedenle ancak şimdi geldim.” dedi. Garsonun gelip bizi bölmemesi çok ince düşünülmüş, yerinde bir tavırdı. Flavia ile geçirdiğim o kısa ama kalbime dokunan zaman diliminde, ruhum doymuştu. Şimdi karnımı daha da mutlu bir şekilde doyurabilirdim. Flavia’nın babası, vedalaşırken Ribolita isimli çorbayı ve Bistecca alla Fiorentina’yı (biftek) denememi önermişti. Hemen onları sipariş ettim.

Flavia’yı düşündüm yemekleri beklerken. Onu düşünürken, gülümsemekten yanaklarıma ağrı girdiğini fark ettim. Huzurlu olmak, mutlu olmak gönülden yapılan paylaşımlarla ne kadar kolay. Mutlu olmak isteyene; gökyüzünün mavisi, rüzgârın sesi, yağmurun dokunuşu, ılık bir yaz havası, küçük bir çocukla paylaşılan anlar, bir kedinin karnını doyurmak, bir atla göz göze gelmek fazlasıyla mutluluk verebilir, ilham olabilir. 

Yemeklerim geldi. Flavia’nın babası iyi ki yemek tavsiyesinde bulunmuş bana. Gerçekten yemekler çok lezzetliydi. Ruhumu da karnımı da en güzel şekilde doyurmuştum tesadüfen girdiğim bu restoranda. Plansız, tesadüfen gelişen olaylar bazen ne kadar şifalı oluyor, ruha ve bedene iyi geliyor.

Yemekten sonra kahvemi içerken, yan masada oturmakta olan, şık bir hanımefendi “Küçük kız sizi ne kadar çok sevdi, keşke beraber fotoğrafınızı çekseydim, hiç aklıma gelmedi ki” diyerek sohbete başladı benimle. “İsmi Flavia imiş. Altın sarısı saçları ile sanki güneşi kucaklamışım gibi hissettim. Ben ona Güneş ya da altın ismini koyardım” diyerek karşılık verdim hanımefendiye. İsminin anlamına bakacağım internetten şimdi hemen” dediğim an yan masadaki kadın gülerek “Bakın ve az önce söylediklerinize siz de şaşırın benim gibi, ben isminin anlamını bildiğim için bu sözlerinizi çok kıymetli buldum” diyerek karşılık verdi bana. 

İnternetten araştırınca, Flavia isminin tarihte zenginlik ve parlaklık ile ilişkilendirilen ve soylulara verilen bir isim olduğunu öğrendim. Flavia’nın Latincedeki anlamlarından biri altın sarısı imiş. Bir çocuk ismine ancak bu kadar yakışabilirdi.

Yan masadaki hanımefendinin ismi Maria imiş. Sienna Üniverstesi’nde akademisyen olarak görev yapıyormuş. Benim de akademisyen olduğumu öğrenince, hem Avrupa’nın en eski üniversitelerinden biri olan Sienna Üniversitesi’ni görmem hem de daha çok sohbet edebilmek için üniversitedeki ofisine davet etti beni çalıştığım konuları ve kurumları da öğrenince.  Maria ile ertesi gün görüşmek üzere sözleşerek, ayrıldım restorandan.

Randevu saatim yaklaşmıştı. Büyük bir mutlulukla mağazaya doğru yürüyordum Flavia’yı düşünerek. Gece gündüz yoğun bir şekilde çalışıp, çoğu zaman uykusuz kalma sebeplerimin en başında, dünyayı gelecek kuşaklara mümkün olduğunca iyi ve güzel bir şekilde devredebilmek geldi her zaman “İyi ki bu konularda çalışmışım, iyi ki bu kadar çok çalışmışım.” dedim içimden yine bir kez daha. Sırf Flavia için bile bu kadar emek sarfetmeme değerdi.

Mağazada, seçmiş olduğum modelin üzerinde yapılmasını istediğim birkaç değişikliği anlattıktan sonra, ölçüm alındı. Elbisenin markasının da el işi ile içine işleneceğini öğrenince, bugünün hatırasına marka yerine Flavia isminin işlenmesini istedim, başımdan geçen hikâyeyi ve Flavia’nın nasıl da ismine yaraşır bir çocuk olduğunu anlatarak. Mağaza sahibi ricamı geri çevirmemekle beraber, Flavia isminin yanına altın rengi bir güneş işlemeyi ve elbisenin kumaşından küçük bir çanta dikerek, üzerine de altın sarısı güneş deseni işleyip bana hediye etmek istediğini söyledi. “Flavia, zenginlikle de ilişkilendirilen bir isim ve sizin çantanız da altınlarla dolup taşmalı, bu kadar gönülden bağ kurabildiğiniz için” diyerek sözlerine devam etti. Dokunabildiğim her kalp zaten benim için yeni bir altın madenine sahip olmak gibi.” diyebildim mahcup bir şekilde. 

Bugün, kısa zaman dilimlerine sığdırılan paylaşımların her birini kalbimde hissettim. Anlar, güzel anılara dönmüştü bile. İşte, bu nedenle ne kadar yaşadığımız değil, kalbimizin sevgiye ve paylaşıma ne kadar açık olduğu, ne kadar bağ kurabilip, ne kadar sevebildiğimiz kıymetli olan. İnsanın en büyük zenginliği sevebilme kapasitesi, paylaşma potansiyeli, niyeti ve bu yolda attığı adımlar bence. 

Hem Flavia’nın hem de sizlerin de yolunuzun kıymet bilen, iyi niyetli, karşılıklı paylaşmaktan, gelişmekten, dönüşmekten keyif alan ve bunu önceliklendiren, sevme kapasitesi yüksek, bağ kurmaya niyetli ve açık insanlarla kesişmesini dilerim. Aşk ve sevgiyle kalın…

Yazar Güz / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Timshel: Seçebilmenin Gücü

Bu ay siz değerli okuyucularım için ben de insanın kaderle dansı diyebileceğimiz bir eser olan John Steinbeck’in Cennetin Doğusu’nu seçtim. İyi seçimler yapabilmemize katkısı olması umuduyla. Hiç kendi içindeki iyiyle kötü arasında sıkışıp kaldığın oldu mu? İşte John Steinbeck, Cennetin Doğusu’nda tam da bu ikilemi anlatıyor. Fareler ve İnsanlar ya da Gazap Üzümleri’ni okuduysan, onun insan ruhunu ne kadar iyi tanıdığını bilirsin.

Timshel: Seçebilmenin Gücü

Ama bu roman… bir bambaşka. 1952’de yayımlandığında yalnızca bir aile hikâyesi gibi görünse de, aslında insanın kadere karşı verdiği en eski savaşı yeniden anlatıyor. Steinbeck, doğup büyüdüğü Kaliforniya’daki Salinas Vadisi’ni sahneye çeviriyor. Bu vadide iki aile yaşıyor: Trasklar ve Hamiltonlar. Ama bu sadece birkaç kuşağın hikâyesi değil; adeta Tevrat’taki Kabil ve Habil öyküsünün modern bir yankısı.

Romanın merkezinde iki kardeş var: Cal ve Aron Trask. Aron saf, inançlı, ışığa yakın bir karakter. Cal ise kendi karanlığıyla boğuşuyor, “kötü olma” korkusuyla nefes alıyor neredeyse. Ve ortada bir baba: Adam Trask. O da kendi vicdanıyla yüzleşmek zorunda kalıyor. Tüm bu karakterlerin kaderinde yankılanan tek bir kelime var: Timshel.

İbranice kökenli bu kelime “Sen seçebilirsin” anlamına geliyor. Steinbeck, insanın doğuştan ne iyi ne kötü olduğunu ama her zaman seçim yapma gücüne sahip olduğunu söylüyor. Yani kaderin çizdiği yolda bile bir dönemeç var; ister sağa, ister sola dön. Belki de insanın en büyük özgürlüğü bu:

Ve evet, bu da en ağır ama en güzel yükümüz aslında insan olmak. Kahramanların Gölgesinde Biz Varız Romanın karakterleri sadece kurgusal kişiler değil; insan doğasının birer aynası. Adam Trask, iyiye inanma arzumuz. Cathy Ames/Kate, kötülüğün cazibesi. Cal, içimizdeki karanlıkla boğuşan biz. Samuel Hamilton ve Lee, aklın ve bilgenin sesi.

Steinbeck bu karakterlerle bir hikâye anlatmaktan çok daha fazlasını yapıyor. Sanki insan ruhunu bir laboratuvara yatırıyor, mikroskopla inceliyor. Her bir karakterin gözünde, bizden bir parça var.

Steinbeck’in dili sade ama etkileyici. Doğayı ve insanı bir bütün gibi işliyor. Salinas Vadisi’nin rüzgârını, tozunu neredeyse teninde hissediyorsun. Bazı satırları ise zihninde uzun süre yankılanıyor:

“Kalbi bir çiftlik kadar kuruydu.”

“Vicdanı, bir bıçağın üzerinde yürüyen adam kadar dengedeydi.”

Steinbeck büyük olayları değil, küçük anların içindeki çatışmaları anlatır. Cennetin Doğusu da öyle akar; yavaş ama güçlü. Her sayfada biraz daha kendine yaklaşırsın, kendi içindeki Cal’ı ve Aron’u tanırsın.

Ve o meşhur sözü hiç unutamazsın: “Her kalpte hem karanlık hem ışık vardır; hangisini beslersen o büyür.”

Bu kitabı okurken öğrendiğim en önemli şey, iyilikle kötülüğün dışarıda değil, içimizde yaşadığı. Her seçim bir yön belirliyor. Steinbeck bize, ne kadar düşersek düşelim yeniden başlayabileceğimizi hatırlatıyor. Cennetin Doğusu, yalnızca bir roman değil; insan olmanın sorumluluğu üzerine yazılmış bir destan. Acımasız gerçekleri gösterirken bir umut ışığını da hep açık bırakıyor. Ve o ışığın adı belli: Timshel, sen seçebilirsin. Bazen bir kitap okursun ve sanki biri senin iç sesini kelimelere dökmüştür ya…

Cennetin Doğusu tam da öyle bir roman. Sayfaları çevirdikçe sadece karakterleri değil, kendini de tanıyorsun. İyi mi olmak istiyorsun, yoksa sadece anlaşılmak mı? Steinbeck’in cevabı net: “Seçebilirsin.” Ve belki de tüm mesele bu kadar basit.

Deniz Boyraci / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Yeni Sezon Kitap Başvuruları Başladı

Alaska Yayınları

• Eseriniz, sözleşme süresince yayıncılık dünyasının en çok tercih edilen modellerinden talep doğrultusunda baskı sisteminde sınırsız basılıyor.

• Alaskakitap.com’un yanı sıra Kitapyurdu, D&R, Idefix, Kitap Sepeti, Pandora, Bkm Kitap, Tıkla24.de gibi onlarca platformdan satışa sunuluyor.

• Sosyal medyadan ve ulusal haber sitelerinden kitap tanıtımı yapılıyor.

• Yazar ile Türkiye’de aylık yayın yapan Edebiyat Gazetesi söyleşi gerçekleştiriyor.

• Yazara 25 adet kitap veriliyor. Yazar % 40 indirimle istediği kadar kitap alabiliyor.

• 100 adet satıştan sonra yazara % 20 telif ücreti ödeniyor.

• İlk baskının tükenmesinin ardından eseriniz ücretsiz olarak tekrar basılıyor.

• Yayınevi katıldığı kitap fuarlarına yazarı da davet ederek imza günü düzenliyor.

Detaylı bilgi için iletişime geçiniz. 

www.alaskakitap.com

Telefon: +90545 311 23 06

E-Posta: alaskayayinlari@gmail.com

Çınar

Çınar


Büyük bir çınar üstünde aydınlanırken gece,

Yine büyük bir yolculuk içinde bilinmeze.


Bir yaprak gibi günler düşerken ömürden,

Nasıl geçtiğini düşünürken gönülden…


Bir göz açma bir göz kapama arasında,

Ve tüm sonsuzluk duruyorken orada.


İnsan düşündükçe yaşadıklarını anlarmış;

Muhakkak ki içinde bir saadet ararmış.


Oysa aramak saadeti kaybetmektir;

Belki de hediye olarak kabul etmektir.


Onca duygu içinde mutluluğun adı,

Hiç tam alınmayacak fâni dünya tadı.


İşte, çınarın üstünde aydınlanırken gece,

Bak, güneşli yolculuk bizi bekler sakince.


Kemal Taşdemir / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Bir Başkalık Var Sende

Bir Başkalık Var Sende

Bizi kavuşturacak çok sızı var biliyorum.

Çok yara var sarılacak.

Dökülecek gözyaşları var.

Serbest bırakılmayı bekleyen,

Çok düşünce var zihnin duvarlarında.


Hissediyorum, var sende bir farklılık.

Kokunda serinlik var, teninde dinginlik.

Ve saçlarında, akşam güneşi kızıllığının 

Vermiş olduğu şuh bir güzellik.


Nesin bilmem ki, yahut kimsin. 

Bu kadar çok şey toplanmış sende. 

Kimi zaman anam, babamsın 

Kimi zaman abim, kardeşim...


Ama bildiğim bir şey var. 

Asırlardır süregelen tarih kadar, 

Sevginin varlığı kadar emin olduğum bir şey

Sonsuz kendiliğindenliğinle, bir başkalık var sende. 


Utandığında kızaran yanakların var, 

Güldüğünde beliren tatlı gamzelerin. 

Baktığımda, içimde tohumlar filizlendiren gözlerin var, 

Bir de ruhumu şekerlendiren sesin. 


Demem o ki, çok şey var sende.

Kozmosun içinde küçücük bir toz tanesi olan,

Soluk mavi noktayı anlamlı kılacak kadar çok şey. 

Ve bir de, delice çağlayan nehirler gibi

Sana akan, yüreğim var sende...


Naciye Akşit / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Karşılıksız Aşk

Karşılıksız Aşk

Çim filizlenir, 

Zaman acıyı siler.

Aşk gelir elbet sana, 

Kalbinin kapılarını deler. 

O tek kişi olur, ruhunu sarar.

Şimdi ise karşılıksız aşk 

Yaralar, yorar.

Senin gücün, senin armağanın, 

Kalbin yaşıyor, 

Derin sevgiyle dolu.

Ama ne yazık ki karşılık bulmadı. 

Bir gün tadacaksın aşkın mutluluğunu.

Şimdilik ise 

Her günü yaşamaya çalış.

Çim filizlenir, 

Zaman acıyı siler.

Kalbin acıyı unutur, 

Yer açar yeni aşk için.


Ekaterina Skar / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Kendimce

 kendimce

Kaynağı ne şiirlerimin,

Öznesi kim cümlelerimin?

Kendimi anlatıyorsam her mısrada,

İki farklı cevap aramak ne fayda?

 

Dizelerim birer otobiyografi adeta,

Belki de “Oto”su fazla.

Çünkü bazen

Ben bile yabancıyım bana.


Muhammed Baver Akcan / Edebiyat Gazetesi / Aralık 2025 / Sayı 35

Özünü Bilen Yönünü Bulur

Merhaba hocam, okuyucularımıza kısaca kendinizden bahseder misiniz?

Bir kamu kurumunda görev yapan bir devlet memuru olsam da, mesleki kimliğimin ardında tarih, felsefe, mitoloji ve psikoloji gibi disiplinlerden beslenen derin bir entelektüel merak bulunuyor. Uzun yıllardır toplumların dönüşüm dinamiklerini, kültürel süreklilik ile kırılma noktalarını ve bireyin ruhsal yapısının sosyolojik koşullarla ilişkisini inceliyorum. Kalabalıklardan uzaklaşıp düşünsel dinginlik aradığım dönemlerde dağ cılık, yamaç paraşütü ve su altı dalışları gibi doğayla uyumlu faaliyetlere yöneliyorum. Bütün bunlar, insanın hem tarihsel hem biyolojik hem de varoluşsal serüvenini anlamaya çalışan bir düşünce yolcusuna dönüştürdü beni.

Yazar Haktan Üveys Yıldırım

Yazma yolculuğunuzdan kısaca bahseder misiniz? Sizi kitap yazmaya yönlendiren nedenler nelerdir?

Toplumsal çözülme, kültürel erozyon, modern bireyin kimlik parçalanması ve aile kurumunun sessiz fakat derin yarılmaları beni yazmaya sevk eden temel motivasyonlardı. Yazı benim için yalnızca bir ifade biçimi değil; aynı zamanda düşüncenin kalıcı hale gelme çabasıdır. Gelecek kuşaklara entelektüel bir miras bırakma, yaşadığımız çağın ruhunu analiz ederek tarihin devam eden anlatısına mütevazı bir katkı sunma isteği beni sürekli olarak üretmeye yöneltti. Köklerinden kopmadan yeniliği kavrayabilen, vicdanı hür bir insan idealine katkı sağlamak için yazıyorum.

Yazarlık sizin için ne ifade ediyor?

Yazarlık, düşüncenin zamana meydan okuma biçimidir. İnsan zihninin içsel evreniyle dış dünyanın kaotik gerçekliği arasında kurulan rafine bir köprüdür. Bir yazar hem hatırlayan hem hatırlatan; hem çözümleyen hem çözüldüğü noktaları görünür kılan kişidir. Benim için yazmak, bilincin katmanlarını aralamak ve okurun zihninde yeni ufuklar açmaya çalışmaktır.

Altın Kanlı Kral isimli eseriniz okurla buluştu, tebrik ederiz. Kitabınızda okurlarınızı ne gibi sürprizler bekliyor?

Altın Kanlı Kral, Mezopotamya coğrafyasının kadim hafızasından beslenen bir psikolojik dramdır. Eserde, iki kardeşin trajedisiyle başlayan hikâye bir halkın yavaş yavaş çürüyüşüne ve bir kralın karanlığa sürüklenişine dönüşüyor. Altının cazibesi ile insan vicdanının sınırları arasındaki gerilimi felsefi bir dille ele alıyorum. Okurları sadece bir anlatı değil; tarihsel göndermeler, mitolojik yankılar ve insan doğasının karanlık kıvrımlarına yapılan entelektüel bir yolculuk bekliyor.

Başucu yazar ve kitaplarınız nelerdir? Bu eserlerin hayatınızdaki etkisinden bahseder misiniz?

Yuval Noah Harari’nin düşünsel derinliği, insan türünün kolektif hikâyesine bakış açımı genişletti. Ziya Gökalp ve Nihal Atsız gibi isimler kültürel hafızanın önemini kavrayışımda belirleyici oldu. José Mauro de Vasconcelos’un duygu derinliği, İskender Pala’nın medeniyet perspektifi ve tarihsel tutarlılığı ise yazınsal disiplinimi şekillendirdi. Bu yazarlar, düşünce evrenimi hem akademik hem estetik açıdan besleyen önemli kilometre taşlarıdır.

Üzerinde çalıştığınız yeni bir kitabınız var mı? Okuyucularınıza ipucu verir misiniz?

Şu sıralar üzerinde çalıştığım The Network Man, dijital çağın görünmeyen karanlık yüzünü anlatıyor. Fakir bir aileden çıkan, kurduğu karmaşık sosyal ağlar ve bilişim suçları dünyasında yükselen bir adamın serüvenini merkeze alıyor. Ancak bu eser yalnızca teknik bir siber suç anlatısı değil; güç, kader, etik ve Mezopotamya’nın tarihsel gölgeleriyle örülü derin bir ruh çözümlemesi sunuyor.

Son olarak okuyuculara söylemek istediğiniz bir şey var mı?

Köklerinizi unutmayın; çünkü köksüz kalan her varlık, en hafif rüzgârda bile savrulmaya mahkûmdur. Modern dünyanın baş döndürücü hızına kapıldıkça insanın kendi benliğinden uzaklaşması neredeyse kaçınılmaz hâle geliyor. Kadim Türk öğretileri “Özünü bilen, yönünü bulur” diyerek insanın önce iç âleminde düzen kurması gerektiğini hatırlatır. Bilgelik geleneğinde geçen “Zihnini düzelt, dünyanın düzelmeye başladığını göreceksin” sözü de bireyin dönüşümünün mikrokozmos ve makrokozmos ilişkisinde nasıl rezonans yarattığını gösterir.

Atatürk’ün düşünce yapısı ise akıl, bilim ve eleştirel muhakemenin merkezde olduğu rasyonel bir ethos kurar; “Hayatta en hakikî mürşit ilimdir” sözü, insanın varoluşsal yönelimini mental disiplinle şekillendirmesi gerektiğini vurgular. Vicdanınızı koruyun; çünkü insanın en kırılgan ama aynı zamanda en dirençli tarafı oradadır. İmam Gazâlî’nin “Kalp temiz olursa ameller de temiz olur” sözü, içsel konsistansın tüm davranışlara yansıyan bir aksiyom olduğunu hatırlatır.

Ailenize, kültürünüze ve toprağınıza bağlı kalın; zira insan, ait olduğu coğrafyanın hafızasıyla anlam bulur. Unuttuğu yere yabancılaşır; hatırladığı yerde ise yeniden inşaya yönelir. Bu yüzden hafızanızı diri, bilincinizi uyanık, varlığınızı ise anlamlı kılın; çünkü insan, ancak kendi yaşamının farkındalıklı tanığı olduğunda gerçek bir ömür sürmüş olur. Yada ölünce torunları tarafından unutulmuş, hiç bir yaşam emaresi göstermeyen, insanlığa bir iz bırakmamış sadece mezarlıktaki kum birikintisi olursunuz.

1932-2025 © Edebiyat Gazetesi
ISSN 2980-0447